- Nhắc lại về văn học lãng mạn (vì Thơ Mới) là thể loại nằm trong dòng văn học lãng mạn.
- Khái
niệm Chủ nghĩa lãng mạn
-
Một cách định nghĩa:
CNLM là một khuynh hướng cảm
hứng thẩm mĩ tiếp cận hiện thực một cách chủ quan, phản ánh hiện thực nhà văn
“muốn có”. (Nó có ý nghĩa là một trào lưu văn học gắn với PPST : Chủ nghĩa lãng
mạn.)
- Đặc điểm:
+ Mĩ học của CNLM nói chung là
phủ nhận thực tại để hoặc là quay về quá khứ, hoặc hướng đến tương lai, đem lý
tưởng đối lập với thực tại.
+ Về nội dung cảm hứng:
- Cơ sở tâm lý: bất hòa, bất
mãn nhưng bất lực trước thực tại xã hội xấu xa.
- CNLM thường tìm đến các đề
tài: Tình yêu, thiên nhiên, quá khứ, tôn giáo, trụy lạc…để thoát ly thực tại ô
trọc.
- Thể hiện thái độ phủ nhận
gián tiếp thực tại xã hội và khát vọng vượt lên trên cuộc sống chật chội tù
túng, dung tục, tầm thường.
+ Về hình thức biểu hiện:
- Thiên về thể loại trữ tình
(thơ). Văn xuôi theo xu hướng trữ tình hóa, đào sâu vào thế giới nội tâm của
con người với tư cách là những cá nhân, cá thể.
- Chú trọng xây dựng hình
tượng khác thường.
- Ưa sử dụng bút pháp đối lập,
tương phản.
- Diễn tả những cảm xúc mạnh
mẽ, những biến thái tinh vi trong tâm hồn con người…
- Quá
trình phát triển
-
30 năm
đầu thế kỉ XX , CNLM đã có mầm móng ở các tác giả như Hoàng Ngọc Phách (Tố Tâm)
và Tản Đà (Giấc mộng lớn)
-
Phát
triển mạnh mẽ thành một trào lưu với hai hiện tượng tiêu biểu là Tiểu thuyết
TLVĐ và Phong trào thơ Mới. => bắt sang trọng tâm là Thơ Mới
- Khái
niệm Thơ Mới
THƠ MỚI là một trào lưu thơ Việt Nam
xuất hiện từ khoảng 1932 đến khi nổ ra cuộc cách mạng Tháng Tám 1945. Đó là nền
thơ mang phong cách hiện đại tương tự thơ phương Tây thế kỉ XIX và XX, khác hẳn
thi ca Việt Nam
trong tất cả các thời đại quá khứ.
4. Quá trình vận động
Chặng 1: 1932 – 1935 - khởi đầu, tranh luận và áp
đảo
Chặng 2: 1936 – 1939 -
làm hòa, phát triển, kết nối
Chặng 3: 1940 -1945 –
phân hóa theo các xu hướng khác nhau, tìm tòi thể nghiệm các hình thức mới.
5. Đặc điểm nổi bật (Sự cách tân từ phương thức nội dung đến hình thức
nghệ thuật)
*Sự cách tân Nội dung Thơ Mới tập trung dưới những đặc điểm như sau:
- Thứ nhất, Sự thể hiện cái tôi. Đó
là một cái tôi thể hiện “cái thế nhị nguyên của chủ nghĩa lãng mạn”. Một mắt
cảm thấy yêu đời, cảm thấy cuộc sống vô cùng đáng sống. Một mặt lại cảm thấy
một nỗi buồn sầu não man mác trước thời cuộc.
- Thứ hai, Thơ Mới là thơ ưu tiên
của cõi mộng. Đó là sự thoát lý khỏi thực tại. Và có những xu hướng thoát ly
chính: thoát ly vào tình yêu (Xuân Diêu, Lưu Trọng Lư), thoát ly vào quá khứ
(Huy Cận, Vũ Đình Liên), thoát ly vào cõi siêu hình, điên loạn (Hàn Mặc Tử,
Bích Kê) , trốn vào nơi trụy lạc (Vũ Hoàng Chương),..
-
Thứ ba, Thơ Mới thường hường đến nỗi buồn, cái cô đơn và cái buồn đã trở
thành nét chung của nhiều nhà thơ.
Tóm lại, dưới sự
cách tân đổi mới của phương thức nội dung thì ở Thơ Mới , người đọc dễ bắt gặp
những đặc điểm sau:
- Sự khẳng định cái “tôi”.
- Nỗi buồn cô đơn , nỗi buồn
trong Thơ Mới xuất hiện vs tần số dày đặt.
- Cảm hứng về mới mẻ về thiên
nhiên và tình yêu
* Sự cách tân mới lạ về hình thức nghệ thuật:
+ Thể loại: phong phú phóng túng
nhưng dần cũng quay về các thể loại quen thuộc như: ngũ ngôn, thất ngôn, lục
bát, ….
+ Hiệp vần: đa dạng, có thể theo
một quy luật hoặc không theo quy luật nào.
+ Nhạc điệu: tạo bởi cách gieo
vần và thanh điệu
+ Ngắt nhịp: một cách rất linh
hoạt
+
Ngôn ngữ giàu sức gợi hình: cảm xúc, màu sắc phong phú.
